برگشت ارتودنسی همواره یکی از چالش های اصلی درمان است که با همکاری نزدیک پزشک و بیمار قابل پیشگیری است. بعد از اینکه ناهنجاری های دندانی و فکی توسط دستگاه های ارتودنسی دندان برطرف گردید کار درمانی همچنان ادامه دارد زیرا باید نتایج ایجاد شده حفظ شود به این مرحله ریتنشن ( نگهدارنده ) می گویند. هدف این مرحله جلوگیری از برگشت ارتودنسی است. بدین منظور از دستگاه های ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده می شود. در صورت عدم استفاده از این دستگاه ها نتایج درمان قابل برگشت هستند. نگهدارنده های ارتودنسی حداقل ۱ یا ۲ سال باید استفاده شوند .
دندانها توسط استخوان ، الیاف و بافتهای لثه ای حمایت می شوند. در حین درمان ارتودنسی دندان با حرکت دندانها استخوان در مسیر حرکت دندان (جلوی دندان) به آرامی تحلیل رفته و در سمت مقابل ( پشت دندان ) استخوان جدید ساخته می شود تا همواره دندان در استخوان باقی بماند . اتفاق دیگر در حین حرکت دندان کشیده شدن الیاف لثه ای است. بنابراین بعد از جابجایی دندانها به وضعیت مطلوب ، با استفاده از دستگاه های نگهدارنده مانند دستگاه هالی یا نگهدارنده ثابت دندانها در موقعیت ایجاد شده ثابت می شوند تا استخوان تحلیل یافته و الیاف تحت کشش به آرامی رشد کرده و با تغییر فرم با حالت جدید انطباق حاصل نمایند.
این بازسازی زمانی رخ می دهد که دندان در محل جدید دیگر حرکت نداشته باشد تا فرصتی برای تغییرات مذکور ایجاد شود. احتمال تغییر ناخواسته در تنیجه در ماههای اول پس از ارتودنسی دندان زیاد بوده و به همین منظور باید استفاده از نگهدارنده در ماه های اول به صورت شبانه روزی باشد. بعد از اینکه بیمار ۶ ماه از دستگاه نگهدارنده استفاده کرد با کنترل مجدد دندانها توسط متخصص ارتودنسی به تدریج استفاده از دستگاه نگهدارنده از تمام وقت به پاره وقت ( فقط شبها ) کاهش پیدا می کند . استفاده از دستگاه ریتینر می باید تحت نظر متخصص ارتودنسی پایان یابد. در برخی از مشکلات دندانی مانند وجود فواصل بین دندانهای بزرگسالان به علت بزرگی زبان ممکن است کاربرد طولانی و حتی نامحدود نگهدارنده لازم باشد. در چنین مواردی ممکن است از به منظور جلو گیری از عود ارتودنسی (برگشت ارتودنسی ) نگهدارنده های ثابت استفاده شود که معمولا بیمار را درگیر استفاده طولانی مدت از پلاک نمی کند.
* معاونی ، دانشجوی دندانپزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
by 
