ناهنجاری فک و صورت
امروزه هدف درمان ارتودنسی فراتر از ردیف کردن دندان هاست و متخصص ارتودنسی در همکاری با سایز دندانپزشکان متخصصی در ایجاد زیبایی و عملکرد صحیح اجزای فک و صورت و دهان نقش دارند. ناهنجاریهای فک و صورت از جمله ناهنجاری هایی ناحیه صورت است که متخصص ارتودنسی در همکاری با طرح فک و صورت در روند طرح ریزی و اجرای درمان مشارکت می نماید موارد زیر جز شایعترین ناهنجاری های فک وصورت است که متخصص ارتودنسی در درمان آن ها مشارکت می نماید.
- اصلاح روابط فکی ، منظور روابط فکی موقعیت نسبی فک بالا و پایین نسبت به یکدیگر است. در یک صورت متناسب فک بالا و پایین از نظر ارتفاع ، عرض و موقعیت قدامی ـ خلفی (جلو و عقب بودن فک ها نسبت به یکدیگر ) روابط مشخصی باید داشته باشند موارد ذیل شایعترین اختلالات روابط فکی است.
ـ عقب بودن فک پایین
کوچک بودن فک پایین که به صورت کوچکی چانه و فاصله زیاد دندان های جلوی فک بالا و پایین دیده می شود یکی از اختلالات شایع روابط فک بالا و پایین نسبت به یکدیگر است. علت می تواند جلو بودن فک بالا یا عقب و کوچک بودن فک پایین و هر دو باشد.
این بیماران را به اصطلاح بیماران کلاس دو می نامند. در سنین دبستان بسیاری از این اختلالات با کمک درمان های تغییر رشد در جمله درمان فانکشنال و هرگز قابل درمان و کنترل هستند. پس از دوران بلوغ در بسیاری از موارد درمان نیازمند همکاری مشترک ارتودنتیت و طرح فک و صورت است.
ـ جلو بودن فک پایین ( پروگناتیسم فک پایین)
جلو بودن فک پایین می تواند ناشی از بزرگی فک پایین، کوچک بودن فک بالا و یا هر دو باشد. در سنین اوایل دبستان هنگامی که اولین دندان های شیری افتاده و دندان های دائمی جلویی جایگزین می شوند برخی از این موارد با روش های ارتودنسی همچون کاربرد فیس ماسک قابل درمان هستند. در بیماران با سابقه خانوادگی (کسانی که در خانواده نزدیک دارای مشکل مشابه هستند) امکان درمان پیشگیرانه موفق کمتر است. در موارد شدید این بیماران در اواخر دهه دوم زندگی ( حدود ۲۰-۱۸ سالگی ) با درمان مشترک ارتودنسی و جراحی به زیبایی درمان می گردند.
کمبود عرض فک ها، یکی از شایعترین ناهنجاری های فک و صورت است که در آن عرض یکی از فکین با عرض فک دیگر هماهنگ نیست. شایعترین این حالت کمی عرضی فک بالاست که در سنین رشد با درمان های ارتودنسی (پلاک های اکسپنشن و گسترش عرض فک) قابل درمان بوده و در سنین بالاتر درمان نیازمند جراحی فک وصورت در کنار درمان ارتودنسی است.
جراحی بینی ـ هر چند که متخصص ارتودنسی در جراحی بینی دخالت مستقیم ندارند در بیمارانی که علاوه بر جراحی زیبایی بینی نیازمند ارتودنسی نیز هستند زمان بندی درمان با همکاری مشترک طرح و ارتودنتیست انجام می شود. به طور خلاصه می تواند لنت که درمان های ارتودنسی تأثیر قابل توجهی در موقعیت لب فک بالا داشته که این تأثیر می تواند جراحی پلاستیک بینی را تحت تأثیر قرار دهد. به طور کلی می توان گفت بهتر است جراحی زیبایی بینی به هزار درمان ارتودنسی موکول گردد مگر اینکه متخصص ارتودنسی شما جراحی پلاستیک بینی را حین یا قبل از درمان ارتودنسی مجاز بداند.
شکاف کام و لب، شکاف کام و لب شایعترین اختلال مادرزادی در ناحیه صورت است شیوع این ناهنجاری فکی می باشد موارد خفیف بیمارای می تواند شامل شکاف لب تنها باشد و موارد شدید کاف در کام و حتی در یک سمت صورت نیز دیده می شود درمان این ناهنجاری می باید حتماً با همکاری مشترک تیم درمانی شکاف کام از جمله متخصص ارتودنسی متخصص جراحی پلاستیک متخصص جراحی اطفال متخصص گوش حلق بینی جراح فک و صورت و یا زمان بندی بسیار دقیق و حساب شده انجام گردد. این تیم های درمانی در شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران، اصفهان و مشهد تشکیل شده و در حال قدمت رسانی هستند. جراحی ناصحیح و بعضاً زود هنگام می توان آثار سویی در نتیجه درمان داشته باشد این بیماران به چندین جراحی اصلاحی نیاز دارند که هر یک در زمان مشخصی باید انجام گیرد در موارد شدید که کودک شکل شیرخوردن داشته باشد متخصص ارتودنسی می توانند در این زمینه با ساخت پلاک ها مخصوص در درمان بیماران کمک نمایند. در سنین بالاتر اغلب بیماران نیازمند درمان های پیچیده ارتودنسی هستند تا نظم دندانی و روابط صحیح فکی ایجاد گردد.
سندروم ها و ناهنجاری های شدید فک و صورت
سندروم ها مادرزادی از جمله کروزون ، تریجر کولین و از جمله ناهنجاری های شدید فک و صورت است در نیازمند درمان های تیمی و طلانی مدت است و تنها در مراکز بزرگ دانشگاهی کشور قابل درمان می باشند.
by 
