دکتر امین شیروانی، متخصص ارتودنسی

به طور کلی دستگاه های نگهدارنده ارتودنسی ریتینر به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم میشوند:

• دستگاه ثابت نگهدارنده ارتودنسی ( فیکس ریتینر ) :

  

  تصویر ۱- نگهدارنده ثابت ( ریتینر ثابت )

  به شکل سیمی فرم داده شده است که در پشت دندانها چسبانده می شود و مزایای آن در دید نبودن و جلوگیری از برگشت ارتودنسی دندان هاست. هرچند احتمال شکستن و گم شدن نگهدارنده ثابت کم است با این حال در صورت خوردن غذاهای سفت با دندانهای جلو، جدا شدن سیم از بعضی نواحی دندانی دور از انتظار نیست . در برخی از بیماران از جمله بیمارانی که قبل از درمان فاصله بین دندانی زیاد داشته اند ، نبودن سیم و یا شکستن اتصالات آن حتی در عرض چند ساعت می تواند دندانها را از موقعیت مطلوب به سمت موقعیت قبل از درمان جابجا کند. بهداشت خوب و مسواک زدن مرتب محل نگدارنده ثابت ( پشت دندانهای جلو)  بسیار مهم است زیرا در صورت عدم رعایت بهداشت با تورم  لثه ها و تجمع جرم وپلاک مواجه می شویم .به طور کلی استفاده از ریتینر ثابت ارجح است زیرا موقعیت دندانها را به طور دقیق تر کنترل می کند و از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه تر است هر چند در این خصوص بین متخصصین ارتودنسی اختلاف نظر وجود دارد. طول مدت استفاده از این نگهدارنده بر اساس مشکل بیمار و توسط متخصص ارتودنسی درمانگر مشخص می گردد و در برخ از انواع بی نظمی ها ممکن است توصیه بر استفاده همیشگی از این نوع نگهدارنده ها باشد. دو نوع شایع از این نگهدارنده عبارت اند از

• نگهدارنده موسوم به FRC که از جنس الیاف فیبری مخصوص به رنگ سفید است . این نگهدارنده از لحاظ زیبایی ظاهری ارجح است.
• نگهدارنده ثابت از جنس سیم فلزی که نسبت به پارگی مقاوم تر بوده و از لحظ بهداشتی نیز ارجح می باشد.

• دستکاه متحرک نگهدارنده ارتودنسی (پلاک نگهدارنده) :

  

  تصویر ۲- پلاک نگهدارنده ، پلاک هالی

  نگهدارنده های متحرک با قالبگیری از دهان بیمار بطور اختصاصی برای هر فرد ساخته می شود و دو نوع ریتینر هالی و ریتینر شفاف (اسیکس) پرکاربرترین آنها محوب می گردند.

• رتینر هالی : از سیم های فلزی و مواد آکریلی محکم ساخته می شود .یک سیم کمانی بر روی دندانهای قدامی قرارمی گیرد و قوسی از جنس آکریل روی کام ( سقف دهان ) را می پوشاند . مزیت ریتینر هالی این است که سیمها به منظور تغییرات جزیی دندانی می توانند فعال شده و برخی از تغییرات ناخواسته دندانی پس از درمان را اصلاح نمایند.

نوعی از ریتینر ها (نگهدارنده ارتودنسی) به نام هالی راپ راوند (Wraparound Hawley retainer ) وجود دارد که کمان سیمی آن دندانهای عقبی یک سمت را به سمت دیگر متصل می کند . در این نوع ریتینر هیچ سیمی از روی سطح جونده دندان ها عبور نمیکند در نتیجه بیمار به راحتی دندانها را در هم جفت میکند . بیشترین کاربرد این ریتینر ها در افرادی است که جهت درمان ارتودنسی دندان آسیای کوچک (پرمولر) را کشیده اند.

• رتینر شفاف : این نوع از نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر از پلاستیک شفاف ساخته شده و روی همه ی دندانها یا دندانهای نیش تا نیش را می پوشاند . این نوع ریتینر شبیه سیستم اینویزیلاین ( ارتودنسی شفاف ) می باشد. ریتینر شفاف در مقایسه با هالی به دلیل عدم وجود سیم نسبت به ریتینر هالی زیباتر است. اما ریتینر شفاف آسیب پذیر و شکننده تر می باشد .رتینر شفاف تنها موقعیت ایجاد شده را حفظ می کند ولی معمولا در انواع ساده نمی تواند مانند نگهدارنده هالی در صورت نیاز باعث حرکت اصلاحی دندانها شود.

* معاونی ، دانشجوی دندانپزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

by