در جستجوی دکتر ارتودنسی…

با توجه به اینکه اغلب بیماران ارتودنسی در محدوده سنی نوجوان، جوان و میانسال هستند، اینترنت و فضای مجازی همواره یکی از منابع اطلاعاتی مهم برای جستجو پیرامون درمان ارتودنسی و دندانپزشکان شاغل به عنوان متخصص و دکتر ارتودنسی بوده است. در این میان حجم زیاد مطالب در فضای مجازی گاه تشخیص مطالب صحیح از مطالب نادرست و با منابع نامطمئن را برای بیماران مشکل ساخته است. برای مثال خیلی از بیمارانی که در فضای مجازی در جستجوی مواردی همچون دکتر ارتودنسی، دکتر ارتودنسی خوب ، دکتر ارتودنسی در تهران و یا سایر شهرستانها هستند، با خیل عظیمی از نتایج جستجو مواجه شده و احساس سردرگمی می کنند. هرچند که اغلب همکاران فعال در فضای مجازی و هیات تحریریه وبسایت های آنها صفحات اولیه جستجوگرها را رصد می کنند ولی صرف حضور یک سایت در صفحات اولیه جستجوی دکتر ارتودنسی یا متخصص ارتودنسی الزاما به معنی تایید متخصص ارتودنسی بودن فرد نیست. لذا جهت اطمینان از متخصص بودن درمانگر خود از یکی از منایع و روشهای زیر می توانید کمک بگیرید:

• عضویت درمانگر در انجمن ارتودنتیستهای ایران تایید این مطلب است که دکتر شما، متخصص و دکتر ارتودنسی بوده و مدرک تحصیلی وی به تایید مراجع رسمی کشور رسیده است. شایان ذکر است در موارد معدودی ممکن است برخی از همکاران متخصص ارتودنسی عضو این انجمن نبوده یا اطلاعات آنها در بانک اطلاعاتی انجمن ناقص باشد. در این موارد، روشها و منابعی که ذیلا ارائه می شود کمک کننده است:
• جستجوی نام یا محل مطب درمانگر از طریق وب سایت ارتوپیج به آدرس www.orthopage.ir

مجددا تاکید می گردد عدم وجود نام درمانگر شما در این دو سایت الزاما به معنی متخصص نبودن فرد نیست هرچند که این دو لیست نام اغلب همکاران متخصص ارتودنسی را شامل شده است. در صورت عدم اطمینان توجه به ذکر عبارت متخصص در مهر، سربرگ و تابلوی مطب بسیار مهم است. این مطلب توسط معاونت های درمان دانشگاههای علوم پزشکی رصد شده و معمولا قابل اعتماد است. توجه کنید که عباراتی همچون ارتودنسی بدون ذکر لفظ متخصص، یا کاربرد عباراتی همچون مخصوص یا مختص ارتودنسی جهت گمراهی ذهن بیمار بوده و در موارد مشاهده این تخلف مراتب باید به اطلاع اداره نظارت بر درمان شهرستان رسد.

دکتر ارتودنسی خوب – متخصص ارتودنسی خوب کیست؟

یکی دیگر از مطالب مورد کنکاش در فضای مجازی جستجوی دکتر ارتودنسی خوب یا متخصص ارتودنسی خوب در تهران ، اصفهان یا سایر شهرستانهاست. سوال اصلی این است دکتر ارتودنسی شما چه مشخصاتی داشته باشد تا متخصص ارتودنسی خوب محسوب شود. به نظر نگارنده دکتر ارتودنسی خوب می باید واجد اغلب خصوصیات زیر باشد:

by

ارتودنسی دیمون (Damon) یا به عبارت دیگر ارتودنسی به روش دیمون کاربرد نوع خاصی از براکت ارتودنسی (نگین ارتودنسی) در ارتودنسی ثابت است. این نوع از براکت ارتودنسی به گونه ای طراحی شده که نیاز به استفاده از اورینگ برطرف شده و سیم ارتودنسی با مکانیسم یک قفل ظریف باز و بسته شونده در براکت دیمون نگهداشته می شود. به این مکانیسم  اصطلاحا سلف لیگیتینگ (Self-ligating)  گفته می شود. طراحی براکت دیمون به گونه ای است که اصطکاک سیم و براکت کاهش می یابد و بدینوسیله برخی از حرکتهای دندانی نسبت به ارتودنسی با براکت های معمول راحت تر انجام می گیرد.

سیر تکاملی ارتودنسی دیمون

براکت دیمون اولین نوع براکت با مکانیسم قفل شونده فلزی نبوده است و ایده کاربرد این مکانیسم به چند دهه قبل بر می گردد. از ابتدا مهمترین چالش براکتهای سلف لیگیت هزینه بالای تولید و شکنندگی مکانیسم قفل شونده مینیاتوری بود که مانع کاربرد وسیع و عرضه تجاری این سیستمها می گردید. تا اینکه با پیشرفت تکنولوژی و علم مهندسی مواد این نقیصه ها برطرف گردید و طی دو دهه اخیر سه سیستم اسپید (Speed) اینو ویشن (In-Ovation) و دیمون با موفقیت به بازار عرضه گشته و طی زمان تکامل یافتند. در این بین شرکت Ormco توانست با بهره گیری از یک سیستم آموزشی وسیع برای متخصصین ارتودنسی در سراسر دنیا و سرمایه گذاری وسیع سیستم ارتودنسی دیمون را توسعه داده و گوی سبقت را از رقبای تجاری برباید. در حال حاضر دو سیستم دیمون کیو  (Damon Q) و دیمون کلیر یا شفاف (Damon Clear) آخرین انواع ارایه شده هستند.

آنچه امروزه روش جدید ارتودنسی گفته شده و تبلیغ می گردد در حقیقت روش جدید ارتودنسی نیست و می توان گفت ارتودنسی با ابزار و تکنولوژی جدید است که مزایا و معایب خاص خود را می تواند داشته باشد. برخی از این مزایا و معایب تاکنون به روشهای علمی اثبات نشده اند.

مزایای ارتودنسی دیمون

• اعمال نیروی کمتر و متوازن تر بر دندانها

  اصطکاک کمتر سیم و براکت که پیش تر از آن صحبت شد و نیز کاربرد سیم های ارتودنسی بسیار پیشرفته ( به لحاظ متالوژی آلیاژ سیم) باعث توزیع بهتر نیرو بر دندانهای نا منظم می گردد. این برتری توسط مطالعات علمی و شواهد آزمایشگاهی به تایید رسیده است. می توان انتظار داشت نیروی کمتر و متوازن تر علاوه بر حفظ سلامت دندان و نسوج مرتبط با آن درد و ناراحتی کمتری ایجاد نماید. هرچند درد در حین درمان معمولا در برخی از بیماران در سنین بالاتر تجربه می شود و معمولا محدود به چند روز آغازین درمان است.

• سرعت درمان ارتودنسی

  همواره یکی از نگرانیهای بیماران ارتودنسی طول درمان بوده از این رو گاهی برخی از تبلیغات با هدف قرار دادن این نگرانی و تبلیغ ارتودنسی سریع و یا حتی ارتودنسی یک روزه ! سعی در جذب نظر بیماران داشته اند( مصاحبه دکتر شیروانی در خصوص تبلیغات فریبنده را از اینجا مطالعه نمایید). در ارتودنسی دیمون ادعا می شود نیروی متوازن و مطلوب باعث حرکت سریعتر دندانی شده و طول کلی مدت زمان درمان را می کاهد. این ادعا هنوز توسط مطالعات دقیق علمی به اثبات نرسیده است. به لحاظ تکنیکی در ارتودنسی دیمون مراحل آخر درمان مشکل تر و کندتر از روشهای معمول است و چنانچه بپذیریم که سرعت اولیه حرکت دندانی در ارتودنسی دیمون بیشتر است سرعت کمتر در مراحل آخر درمان باعث می شود که طول مدت کلی درمان تفاوت قابل ملاحظه ای نداشته باشد.

• جلسات درمانی کوتاهتر و با فاصله زمانی بیشتر

  به دلیل ماهیت سیم های به کار رفته در سیستم دیمون این امکان وجود دارد که در اغلب جلسات فاصله بین دو ویزیت که در حالت عادی یک ماه است به دو ماه افزایش یافته و بیمار پس از دو ماه برای ویزیت بعدی مراجعه نماید. در صورتی که بنا به دلایلی از قبیل فاصله زیاد محل تحصیل یا محل زندگی با مطب ارتودنسی امکان معاینه ماهانه وجود نداشته باشد این امکان مزیت خوبی محسوب می گردد هرچند که در مراحل آخر درمان و تنظیم جزییات معاینات ماهانه و حتی با فاصله کمتر ممکن است لازم باشد. اغلب متخصصان ارتودنسی و از جمله اینجانب ترجیح می دهند که برای کنترل بهتر شرایط درمان بیمار ماهانه و منظم تحت نظر باشد.
  به دلیل عدم نیاز به کاربرد اورینگ گفته می شود که جلسات درمانی نیز کوتاهتر خواهند بود که این تفاوت ناچیز بوده و مزیتی محسوب نمی گردد.

• ارتودنسی بدون کشیدن

  همواره یکی از پر حجم ترین تبلیغات سیستم دیمون، ارتودنسی بدون کشیدن دندان است. حتی سازندگان و مدرسین بین المللی ارتودنسی دیمون نیز چنین ادعایی ندارند. در ارتودنسی کشیدن دندان دایمی و یا ارتودنسی بدون کشیدن دندان دایمی همواره یک مساله چالش برانگیز بوده است. می توان گفت که در بخشی از بیماران عدم نیاز به کشیدن دندان و یا نیاز به کشیدن کاملا مشخص است و بین متخصصان اختلاف نظر وجود ندارد. اما در عده ای از بیماران که بدانها بیماران مرزی ( مرز ارتودنسی بدون کشیدن دندان و یا ارتودنسی با کشیدن دندان ) می گوییم ممکن است اختلاف نظر هایی بین متخصصان ارتودنسی وجود داشته باشد و در حقیقت هر دو روش، ارتودنسی بدون کشیدن دندان و یا ارتودنسی با کشیدن، مزایا و معایب خاص خود را خواهند داشت. در این مواقع یک راه علمی و توصیه شده موکول کردن تصمیم به پس از طی مراحل اولیه درمان است تا با ارزیابی حرکت دندانی بیمار و اثرات آن بر صورت بیمار تصمیم نهایی اتخاذ گردد. در این شرایط می توان گفت که ارتودنسی دیمون ‘ احتمال انجام درمان در بیماران مرزی را افزایش می دهد‘.

• ارتودنسی بدون جراحی

  یکی دیگر از ادعاهای سیستم دیمون کاهش نیاز به جراحی است که این ادعا به تایید منابع علمی نرسیده است. مطالعه علمی نیازمند در نظر گرفتن کلیه موارد موفق و نا موفق درمان است و به صرف ارایه نتایج درمانهای موفق نمی توان نتیجه گیری علمی و مورد قبولی داشت.

• بهداشت بهتر بیمار در ارتودنسی دیمون
  یکی دیگر از مزایای براکت های سلف لیگیت و از جمله سیستم دیمون بهداشت بهتر دهان و دندان هاست. در براکتهای معمول که از اورینگ برای نگهداری سیم استفاده می شود تجمع میکروبی بر روی اورینگها بیشتر است حال آنکه در براکتهای سلف لیگیتینگ از جمله دیمون تمیز کردن براکت تمام فلزی و صیقل یافته بهتر انجام می گردد.

معایب ارتودنسی دیمون

• هزینه ارتودنسی دیمون
  بزرگترین عیب این سیستم را می توان هزینه بالای براکتها و سیم های ارتودنسی دیمون دانست که چندین برابر روشهای رایج است. تنوع براکتها و سیمهای به کار رفته باعث می شود که هزینه زیادی به بیمار تحمیل گردد. بهه نظر می رسد در آینده با وجود رقابتهای تجاری و ارتقای تکنولوژی به طور نسبی این هزینه ها کاهش یابد.
• ضعف سیستم دیمون در برخی از حرکات دندانی
  به دلیل طراحی خاص براکت در برخی از حرکات دندانی و از جمله مراحل نهایی درمان سیستم ممکن است ضعیف تر از موارد مشایه عمل نماید.
• نتایج نازیبا در برخی از موارد
  اصرار بیمار ار نکشیدن دندان گاه باعث می گردد که با توجه به امکان بیشتر درمان ارتودنسی بدون کشیدن دندان در این سیستم بیمار با صرف هزینه بالا ارتودنسی به روش دیمون را انتخاب کند. امکان گسترش زیاد قوسهای دندانی جهت تامین فضا در این روش ممکن است با نازیبایی لبخند بیمار همراه شود. این مساله یک سکه دورو است و روی دیگر سکه آن است که در برخی از بیماران مرزی ارتودنسی بدون کشیدن دندان نتایج زیباتری خواهد داشت. توصیه نگارنده اعتماد به پزشک معالج و عدم اصرار بر ارتودنسی بدون کشیدن دندان است. متخصص ارتودنسی چنانچه کشیدن دندان را توصیه می کند این پیشنهاد بر مبنای علم و تجربه است و تغییر تصمیم بیمار در انتهای درمان درمان را پرخطر و پر هزینه خواهد کرد.

در مجموع بهره گیری از آخرین تکنولوژی در همه زمینه های علوم از جمله ارتودنسی با مزیت های غیر قابل انکاری همراه است و کاربرد ارتودنسی دیمون نیز از این قاعده مستثنی نیست. مهم ترین عیب این سیستم تبلیغات بعضا غیر علمی و اصرار به نکشیدن دندان است و مشاوره با متخصصین ارتودنسی در این راه بسیار مفیدتر سردرگمی در مطالب تبلیغی و بعضا غیر علمی متنوع در منابعی همچون روزنامه ها و مجلات است. اگر هزینه در نظر گرفته نشود مسافرت در کشتی مدرن برای ناخدا و مسافر لذت بخش تر و ایمن تر است به شرط آنکه بدانیم راه طولانی است و مقصد کجاست…

by

دستگاههای خارج دهانی ارتودنسی عمدتا در درمانهای تغییر الگوی رشد و در سنین رشد به کار می روند. شایعترین دستگاههای خارج دهانی مورد استفاده در ارتودنسی شامل هدگیر، چانه بند( چین‌ کاپ) و ماسک صورت (فیس‌ماسک) است. مشکل این دستگاه‌ها نمایان بودن آنها است که در بعضی مواقع باعث کاهش همکاری بیمار و عدم استفاده صحیح از دستگاه می شود. از این رو برای بهره گیری از نتایج درمانهای ارتودنسی با دستگاههای خارج دهانی همکاری بیمار و والدین شرط اساسی است.

هدگیر

هدگیر دستگاه خارج دهانی ، ارتودنسی پیشگیری

از این دستگاه برای ممانعت از رشد فک بالا و در مواقعی برای حفظ موقعیت و یا عقب بردن دندانهای فک بالا استفاده می شود. مشکل ظاهری این دستگاه و نیز احتمال صدمه دیدن صورت یا چشم بیمار هنگام باز کردن یا ضربه خوردن به دستگاه در صورت بی احتیاطی بیمار از معایب این دستگاه به شمار می رود. امروزه با کاربرد پیچ های داخل استخوانی (مینی اسکرو) دستگاههای داخل دهانی با کارکرد مشابه طراحی شده است هر چند که در همه موارد به خوبی هدگیر عمل نمی نمایند.
از این دستگاه معمولا برای ممانعت از رشد فک بالا در سن رشد در بیمارانی که فک بالای جلو ، صورت کشیده و یا فک پایین عقب رفته دارند استفاده می شود. در مواردی که دستگاه برای عقب بردن یا عقب نگهداشتن دندان‌های‌ بالا تجویز می شود دستگاه ممکن است در سنین پس از رشد نیز به کار رود. استفاده از هدگیر معمولا در هنگام خواب نیز توصیه می گردد. مدت استفاده از دستگاه در روز و طول مدت درمان توسط متخصص ارتودنسی تعیین می گردد.
هدگیر با توجه به محل قرار گرفتن کش یا تسمه خارج دهانی به انواع مختلف تقسیم می‌شود که نوع و جهت اتصال تسمه دستگاه و همینطور فرم سیم های کمانی آن (فیس بو) ، جهت و محل اعمال نیرو به فک و دندان را مشخص می کند لذا به هیج وجه نباید توسط بیمار تغییراتی در دستگاه ایجاد شود. این دستگاه از دو جز تشکیل شده یکی دو کمان سیمی ضخیم که به یکدیگر لحیم شده اند و در محل مشخصی به سیستم دندانی فک بالا وصل می شود (فیس بو) و بخش دیگر دستگاه با تسمه ای مخصوص به پشت سر بیمار یا پشت گردن وصل می‌شود( هد استرپ یا نک استرپ).

چانه بند(چین کاپ)

چین کپ ( چانه بند)

این دستگاه خارج دهانی روی چانه بیمار وصل شده و فک پایین را به سمت عقب و پایین فشار می‌دهد. این دستگاه در برخی از بیمارانی که فک پایین آنها از حد معمول بزرگ‌تر است، کاربرد دارد. امروزه به علت تاثیرات کم و غیر قابل پیش بینی چین‌کپ از این دستگاه کمتر استفاده می شود و استفاده از آن به موارد خفیف و در سنین حدود هفت سالگی محدود می شود. بخش جلویی چین‌کپ روی چانه قرار گرفته و بخش تسمه ای شکل عقبی آن پشت‌سر بیمار قرار می‌گیرد.

یکی از مشکلات استفاده از این دستگاه تحریک چانه بیمار است. برای جلوگیری از ایجاد واکنش تماسی پوست ناشی از استفاده از چانه بند می توان قسمت داخلی چین کپ را که در تماس مستقیم با پوست چانه قرار می گیرد با پودر تالک و یا پودر بچه آغشته کرد. این مساله به ویژه در تابستان و محیط های مرطوب بیشتر مشکل ساز است.

در برخی موارد که موفقیت‌هایی در درمان با چین‌کپ طی دوره طولانی به دست آمده است پس از برداشتن دستگاه ، نتایج درمان در مدت زمان کوتاهی در حوالی سنین بلوغ از بین می‌رود .بنابراین استفاه از این دستگاه امروزه در ارتودنسی چندان توصیه نمی‌گردد و بیشتر جنبه روانی دارد.

ماسک صورت(فیس‌ماسک)

فیس ماسک ، ارتودنسی پیشگیری

از این دستگاه برای تحریک رشد فک بالا رو به جلو و پایین استفاده می شود. این دستگاه در بیمارانی که فک بالای عقب رفته و ظاهرا فک پایین جلو آمده داشته ، شدت مشکلشان خفیف بوده و عامل وراثتی قوی برای این مشکل ندارند کاربرد بسیار مطلوبی داشته و ممکن است نیاز به جراحی در سنین بالاتر را مرتفع سازد.دستگاه از سنین حدود ۷ تا ۱۰ سالگی به کار می رود و در صورت وجود شرایط خاصی در بیمار و همکاری وی در استفاده از دستگاه اثرات بسیار مطلوبی دارد هر چند که حوالی سنین بلوغ ممکن است قسمتی از نتایج درمان عود نماید. یکی از مشکلات این دستگاه تحریک پوست چانه و پوست پیشانی است. برای جلوگیری از ایجاد واکنش تماسی پوست می توان قسمتهایی که در تماس مستقیم با پوست هستند را با پودر بچه آغشته کرد.حجم زیاد دستگاه و لزوم استفاده از آن هنگام خواب نیز باعث کاهش همکاری کودک می گردد. شرط اصلی موفقیت در درمان فیس ماسک وجود انگیزه در بیمار و والدین و همکاری کافی آنها است.

by